เฝ้าระวัง โรคเก่าระบาดใหม่ ‘ฝีดาษลิง’
โรคติดต่อร้ายแรงที่เคยคร่าชีวิตคนในสมัยก่อนมาแล้วหลายร้อยพันคน และคิดว่าสูญพันธุ์ไปแล้ว เพราะมีการฉีดวัคซีนป้องกันตั้งแต่เด็ก รวมถึงการศึกษา สาธารณูปโภคที่สะอาดและทันสมัย ทำให้มีการติดเชื้อได้ยากขึ้น กลายเป็นโรคเก่าที่กลับมาระบาดใหม่ในสมัยนี้ นั่นคือ ‘ฝีดาษลิง’ หรือ ‘ไข้ทรพิษลิง’ นั่นเอง
ฝีดาษลิง หรือ Monkeypox Virus เกิดจากไวรัสที่มีชื่อว่า
Othopoxvirus ซึ่งอยู่ในตระกูลเดียวกันกับเชื้อไวรัสโรคฝีดาษ พบได้ในสัตว์หลายชนิด โดยเฉพาะตระกูลลิงและสัตว์ฟันแทะ เช่น กระรอก หนู เป็นต้น มนุษย์ก็สามารถติดโรคได้เช่นกัน โดยการสัมผัสโดยตรงกับเลือด สารคัดหลั่ง หรือตุ่มหนองของสัตว์ที่ติดเชื้อ หรือจากการถูกสัตว์ที่มีเชื้อกัดหรือข่วน การประกอบอาหารจากเนื้อสัตว์ป่า หรือรับประทานเนื้อสัตว์ที่ปรุงสุกไม่เพียงพอ หรืออาจติดทางอ้อมจากการสัมผัสที่นอนของสัตว์ป่วย การแพร่เชื้อจากคนสู่คนพบได้น้อย แต่อาจเกิดขึ้นได้จากการสัมผัสใกล้ชิดกับผู้ป่วยผ่านทางสารคัดหลั่งจากทางเดินหายใจ ผิวหนังที่เป็นตุ่ม หรืออุปกรณ์ที่มีการปนเปื้อนเชื้อ
เมื่อคนรับเชื้อเข้าสู่ร่างกายจะมีระยะฟักตัว 7-14 วัน อาจนานถึง 21 วัน อาการเริ่มแรกจะมีไข้ ปวดหัว ปวดกล้ามเนื้อ ปวดหลัง ต่อมน้ำเหลืองโต หนาวสั่น อ่อนเพลีย อาจมีอาการท้องเสีย อาเจียน เจ็บคอ ไอ หอบเหนื่อยร่วมด้วย จากนั้น 1-3 วัน จะมีผื่นขึ้นบริเวณใบหน้า แขนขา และอาจเกิดที่ลำตัวได้ด้วย ผื่นจะกลายเป็นตุ่มหนอง ในระยะสุดท้ายตุ่มหนองจะเป็นสะเก็ดแล้วหลุดออกมา อาการป่วยประมาณ 2-4 สัปดาห์ ส่วนใหญ่หายจากโรคเองได้ อาการรุนแรงมักพบในกลุ่มเด็ก แต่ในกรณีผู้ป่วยที่มีภูมิคุ้มกันต่ำ มีโรคประจำตัว อาจมีภาวะแทรกซ้อน เช่น ปอดบวม หรือเสียชีวิตได้ ซึ่งในแอฟริกาพบอัตราการเสียชีวิตประมาณ 10%
ปัจจุบันยังไม่มีการรักษาโรคฝีดาษลิง ที่เฉพาะเจาะจง แต่ควบคุมการระบาดได้ด้วยการฉีดวัคซีนป้องกันโรคไข้ทรพิษ ซึ่งป้องกันโรคฝีดาษลิงได้ 85% โดยก่อนหน้าที่จะกวาดล้างไข้ทรพิษได้มีการฉีดวัคซีนหรือปลูกฝี ซึ่งจะช่วยป้องกันทั้ง 2 โรค ซึ่งเด็กที่เกิดหลังปี 2523 จะไม่เคยได้รับการฉีดวัคซีนไข้ทรพิษมาก่อน จึงเป็นกลุ่มเสี่ยงต่อโรคฝีดาษลิงมากกว่าประชากรกลุ่มอื่น
การป้องกันจากโรคฝีดาษลิง1. หลีกเลี่ยงการสัมผัสโดยตรงกับเลือด สารคัดหลั่ง หรือตุ่มหนองของสัตว์ที่ติดเชื้อหรือสัตว์ป่า
2. หลีกเลี่ยงการกินเนื้อสัตว์ที่ปรุงสุกไม่เพียงพอ
3. ล้างมือบ่อย ๆ ด้วยสบู่และน้ำหรือเจลแอลกอฮอล์เมื่อสัมผัสกับสัตว์หรือคนที่ติดเชื้อ หรือเดินทางเข้าไปในป่า
4. ไม่นำสัตว์ป่ามาเลี้ยงหรือนำเข้าสัตว์จากต่างประเทศโดยไม่มีการคัดกรองโรค
5. หลังกลับจากประเทศที่เป็นเขตติดโรค ต้องทำการคัดกรองและเฝ้าระวังอาการจนครบ 21 วัน หากมีอาการเจ็บป่วยให้รีบไปพบแพทย์ และแยกกักเพื่อมิให้แพร่กระจายเชื้อ
โรคฝีดาษลิง ส่วนใหญ่หายเองได้ แต่สามารถพบผู้ป่วยมีอาการรุนแรงได้ ควรป้องกันในรูปแบบเดียวกับโควิด-19 คือ ล้างมือให้บ่อย เลี่ยงการใช้มือสัมผัสใบหน้า ตา จมูก และปาก สวมหน้ากากอนามัย ระวังสัตว์กัดหรือข่วน หลีกเลี่ยงใช้ของร่วมกับผู้อื่นโดยเฉพาะผู้ที่ติดเชื้อ
ขอบคุณที่มาโดย
กรุงเทพธุรกิจขอบคุณภาพโดย
Monoar Rahman Rony จาก Pixabayอ่านบทความเพิ่มเติม >> คลิกที่นี่
